Xe đạp tre: Không dành cho người nghèo

Một ngày đẹp trời, anh Ied Ibrahim Djan Nyampong nảy ra ý tưởng mở xưởng sản xuất xe đạp làm từ thân tre ở Sowutuom, ngoại ô thủ đô Acra của Gana ở vùng Tây Phi.

Hàng ngày những người thợ miệt mài lắp ghép thân tre thành những chiếc xe đạp tre địa hình hay xe đạp thồ hàng theo thị hiếu của khách hàng ở tận nước Mỹ và châu Âu xa xôi. Anh Nyampong tâm sự: “Mọi sự khởi đầu không dễ dàng khi nhiều người cho việc làm xe đạp từ cây tre là một trò đùa. Nhưng bây giờ thì mọi người đã phải công nhận tính hữu dụng của chiếc xe đạp tre“. Đặc tính bền chắc, dễ kiếm và thân thiện với môi trường của tre đã khiến hoạt động sản xuất xe đạp tre không chỉ khả thi ở Gana mà còn ở cả những quốc gia châu Phi khác như Uganda hay Zambia.

Trên thực tế, công nghệ biến thân tre thành xe đạp đã ra đời từ năm 1995 và “cha đẻ” của sáng kiến này là kỹ sư người Mỹ Craig Calfee. Ông cho rằng: “Trước đây, nguyên liệu để sản xuất xe đạp là thép, nhôm, hợp kim, sợi carbon và giờ tre được coi là nguyên liệu tốt nhất để tạo ra một phương tiện sạch, thân thiện với môi trường”. Thử nghiệm tại phòng thí nghiệm xe đạp của hãng EFBe ở Đức cho kết quả: Một chiếc xe có khung bằng tre nặng khoảng 1,8 kg. Khung tre hấp thụ sự rung chuyển tốt hơn sợi carbon, làm giảm nhẹ sự va chạm và ít bị gẫy hơn. Bên cạnh các đặc tính như nhẹ hơn, chắc chắn hơn, di chuyển thoải mái hơn, xe đạp khung tre còn ít tạo ra carbon hơn. Đây là nhà những đặc tính cần thiết cho một chiếc xe đua hoàn hảo. Nghe có vẻ vô lý. Nhưng đúng là như vậy. Tuy nhiên, những khung xe đạp xịn làm bằng tre không hề rẻ chút nào. Một số có giá gần 3.000 USD, do tre phải trải qua quá trình xử lý đặc biệt trong 4 tháng trước khi được sử dụng.

Nắm bắt được hiện trạng trên, ông Craig Calfee và nhóm các nhà khoa học thuộc Đài quan sát Trái Đất ở New York (Mỹ) đã lập ra một dự án đầy tham vọng với mục đích giới thiệu và bán những chiếc xe đạp được làm từ tre tại châu Phi, nơi cuộc sống còn nhiều khó khăn. Craig Calfee cho rằng, tre có sức căng tốt hơn thép và có thể ghép vào với nhau bằng các loại sợi tự nhiên và nhựa thông. Một khung xe hoàn thiện sẽ rất nhẹ, chịu được mức va chạm mạnh, dễ dàng điều khiển và lý tưởng cho việc chuyên chở hàng hóa. Ông đã nhận được hàng trăm đơn đặt hàng từ nhiều tầng lớp khách hàng, từ người ít tiền thực sự muốn dùng xe đạp đến những nhà sưu tập hay những người thích rèn luyện cơ thể. Dự án sản xuất xe đạp bằng tre này được đưa ra nhằm 2 mục đích: Tạo ra loại xe thồ hàng chất lượng cao, dễ sử dụng cho người dân châu Phi và khuyến khích cư dân bản địa tự sản xuất xe đạp và bán sản phẩm làm ra. Trước thị trường đầy tiềm năng này, hàng loạt các công ty của Mỹ đều có kế hoạch tham gia như Sol Cycles, Boo Bicyles, Daedalus. Những quốc gia khác cũng bắt đầu để ý đến loại xe đạp tre thân thiện với môi trường này, như Đan Mạch và Đức.

Trở lại xưởng sản xuất xe đạp của Nyampong, anh cho biết sau khi được đốn hạ, thân tre được sấy khô và nhiệt luyện để ngăn ngừa nứt vỡ, rồi được ghép nối với nhau bằng sợi gai dầu bên ngoài bọc bằng nhựa tổng hợp. Khung xe được làm bằng tre trong khi bàn đạp, tay lái và yên xe được làm từ các vật liệu truyền thống.

Theo Nyampong, xưởng sản xuất xe đạp của anh đang trong thời kỳ “ăn nên làm ra” và dự định bán ra khoảng 300 chiếc xe trong năm nay, phần lớn là tới thị trường Mỹ và Áo.

Mặc dù giá của mỗi chiếc xe khá cao, ở mức 150 USD, ngoài tầm với của nhiều cư dân nông thôn Gana nhưng Nyampong hy vọng cùng với thời gian, mức giá này sẽ hạ dần cho phù hợp với túi tiền của người dân. Nyampong thổ lộ, việc sản xuất xe đạp tre không đòi hỏi phải đầu tư tốn kém vào cơ sở hạ tầng nhưng tiêu tốn khá nhiều thời gian và công sức của những người thợ.

Còn Craig Calfee đã đưa ra ý tưởng về loại xe đạp tre có thể được lắp ráp tại nhà bằng những dụng cụ thông thường. Phát minh này dành cho những người dân ở các nước châu Phi và những nơi đang phát triển khác hoặc bất cứ nơi nào có nhiều tre để ai cũng có cơ hội sở hữu một phương tiện di chuyển rẻ tiền, độc đáo và bền.

Thùy Linh (Theo AFP)